KASPAR HAUSER - CZŁOWIEK ZAGADKA
Wystawa - Wykład - Pokazy filmów
08. - 31.03.2007
Dom Norymberski / Klub Lokator, Kraków, ul. Krakowska 27
Klub Alchemia, Kraków, ul. Estery 5

Dokładna data urodzenia "sieroty Europy", jak bywa nazywany, nie została do tej pory całkowicie potwierdzona. Badacze przyjmują, że Kaspar Hauser urodził się w 1812 roku i szukają dowodów na potwierdzenie jego książęcego pochodzenia. W 1833 roku został zamordowany w równie tajemniczych, jak całe jego życie, okolicznościach.

W 1928 roku pojawił się nagle w Norymberdze. Miał około 16 lat, nie umiał pisać i znał tylko kilka słów, które cały czas powtarzał. Jego dziecinne zachowanie i wygląd budziły duże zainteresowanie wśród pedagogów, teologów i lekarzy, dla których stał się interesującym obiektem badań.

Po wyjściu z więzienia, w który przebywał podejrzany o oszustwo, trafił pod opiekę prof. Friedricha Daumera. Chłopiec czynił nadzwyczaj szybkie postępy w nauce i wkrótce znalazł możnych protektorów. Po raz pierwszy próbowano go zabić w 1829 roku. Drugiego zamachu na swoje życie nie przeżył. Śmiertelnie ugodzony nożem zmarł 14 grudnia 1833 roku w Ansbach. Morderca nie został wykryty.

Największą i wzbudzającą do dzisiaj emocje tajemnicą jest pochodzenie Kaspara Hausera. Dużą popularnością cieszy się hipoteza, że był on synem Wielkiego Księcia Badenii Karola i adoptowanej córki Napoleona Stephanie de Beauharnais. Prawdopodobnie zaraz po narodzinach, chłopiec, z dynastycznych pobudek, został podmieniony z umierającym niemowlęciem jednej ze służących na dworze, a następnie wywieziony i uwięziony. Ślady prowadzą do zamków: Beugen w południowo - wschodniej Badenii oraz Pilsnach w Bawarii.

W 2002 roku przeprowadzone zostały przez pracowników naukowych Uniwersytetu w Münster analizy DNA genów Kaspara Hausera i żeńskich potomków Wielkiego Księcia Badenii Karola , które nie wykluczają powyższej hipotezy.

Losy Kaspara Hausera fascynują nie tylko naukowców, ale także szerokie grono artystów. Jego życie stało się tematem książek, spektakli teatralnych i muzycznych, filmów fabularnych i dokumentalnych. W Polsce pokazywane były dwa filmy poświęcone norymberskiemu podrzutkowi: "Zagadka Kaspara Hausera" Wernera Herzoga i "Kaspar Hauser" Petera Sehra, a w 1984 roku wokalista zespołu Republika Grzegorz Ciechowski napisał piosenkę zatytułowaną "Kaspar Hauser".

 

RUTH ZADEK - WYSTAWA: Skąd - Dokąd? Zapomnieć - pamiętać!

Dom Norymberski / Klub Lokator
Kraków, ul. Krakowska 27

Wernisaż: 8.03.2007, godz. 18.30


Moja matka była kiedyś piękna , Kolaż, 2004 (papier, fotografie, rysunki, ususzony hibiskus)

Kolaż Moja matka była kiedyś piękna powstał jako ostatnia z cyklu 12 prac poświęconych tematowi "Kaspar Hauser".
Życie i wczesna śmierć Kaspara Hausera, którego zagadkowe pochodzenie, od momentu jego pojawienia się aż do dzisiaj, budzi ogromne zainteresowanie zarówno naukowców jak i laików, zainspirowały także moją twórczość. Jego losy stały się tematem cyklu kolaży i metaforą tragicznego losu mojej żydowskiej rodziny.

Związki, jakie zawsze łączą poszczególne ludzkie losy i historyczne wydarzenia, łączą także ze sobą tak różne, jakby się wydawało, postacie jak Kaspar Hauser i Anna Frank. Kaspar Hauser, więziony do 16 roku życia, wolnością cieszył się niezbyt długo, zamordowany przez nieznanego sprawcę. Także Anna Frank przez lata zmuszona była żyć w ukryciu. Złapana, została przewieziona do obozu koncentracyjnego i tam zamordowana.

Fotografia mojej matki przedstawia piękną młodą kobietę. Jej udało się przeżyć, ale cała rodzina mojego ojca została wymordowana, jego kuzynki Hanna i Ruth zginęły podobnie jak Anna Frank. Zainteresowanie jakie wywołał jej dziennik sprawia, ze chciałoby się aby wszystkie bezimienne ofiary odzyskały swoją twarz. Znajdująca się na obrazie postać "anonimowego mężczyzny" to dla mnie jeden z tych wszystkich, którzy uciekając przed terrorem i przeznaczeniem, stracili wszystko, co było im bliskie i drogie.

Ruth Zadek, wrzesień 2005

 

Ruth Zadek studiowała animację kultury i historię na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie, a w latach 1984-89 malarstwo u prof. Georga Karla Pfahlera w Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze, gdzie później była asystentką profesorów Pfahlera i Diensta. Ruth Zadek pracowała m.in. jako animator kultury w placówkach oświatowych w Norymberdze, była m.in. kierownikiem artystycznym i programowym projektu -Die Blaue Nacht -otwierającego festiwal kulturalny Nürnberger Kulturmeile, zorganizowany z okazji jubileuszu 950- lecia lokacji Norymbergi. Od 2002 roku jest członkiem Rady Miasta z ramienia SPD.

Prace artystki wystawiane były w Berlinie, Norymberdze, Ulm. Ruth Zadek jest także autorką scenografii do wielu przedstawień teatralnych. W latach 2002/03 była stypendystką Ministerstwa Kultury Bawarii.

 

Ulrich Flechtner - WYKŁAD:

Kaspar Hauser- Norymberski podrzutek - dziecko Europy - przypadek kryminalny.
Dom Norymberski / Klub Lokator
Kraków, ul. Krakowska 27
8.03.2007, godz. 19.00

Urlich Flechtner urodził się 27 lipca 1957 roku. Z wykształcenia jest prawnikiem. Pracował jako adwokat i sędzia orzekający w sprawach cywilnych i karnych. Od 2002 roku pełni funkcję sędziego przewodniczącego Sądu Krajowego w Norymberdze, od listopada 2005 roku jest odpowiedzialny za sprawy z zakresu prawa karnego.

Od 1994 roku zajmuje się "przypadkiem" Kaspara Hausera, a od 2001 roku prowadzi wykłady z tego tematu, którym zainteresował się pod wpływem filmu Petera Sehra. W 2004 roku uczestniczył w festiwalu poświęconym Kasparowi Hauserowi w Ansach, był też pomysłodawcą i organizatorem trwającego dwa miesiące projektu pt. "Tygodnie z Kasparem Hauserem", który odbył się w tym samym roku w Herzogenaurach.

 

Pokazy filmowe

Zagadka Kaspara Hausera

11.03.2007, godz. 20.00
Dom Norymberski / Klub Lokator
Kraków, ul. Krakowska 27

Niemcy, 1974, 110 min. - reżyseria: Werner Herzog - muzyka: Florian Fricke, Tomaso Albinoni, Wolfgang Amadeus Mozart, Johann Pachelbel, Orlando di Lassomcy - obsada: Bruno S., Walter Ladenqast, Brigitte Mira - produkcja: Filmverlag der Autoren , Cine International , Werner Herzog Filmproduktion , Telewizja ZDF

W swoim mrocznym i zarazem fascynującym filmie Werner Herzog opowiada historię Kaspara Hausera, który nagle pojawił się w miasteczku N. (Norymberdze) i z trudem próbował odnaleźć się w społeczeństwie, dla którego był przede wszystkim interesującym obiektem badań i "dziwakiem". Kaspar Hauser musiał nauczyć się nie tylko żyć na nowo, ale także stawić czoła zniewagom i uprzedzeniom.

Film jest jednym z najważniejszych dramatów socjologicznych Wernera Herzoga, w którym stara się odkryć tajemnicę osobowości Kaspara Hausera. Herzog wyraźnie opowiada się po stronie, doświadczonego przez los, głównego bohatera oraz odkrywa smutną prawdę o człowieku - więźniu hierarchicznej struktury społecznej.

Film otrzymał wiele nagród, m.in. Srebrną Palmę w Cannes.

Kaspar Hauser

12.03.2007, godz. 20.00
Klub Alchemia
Kraków, ul. Estery 5

Niemcy,Austria, Szwecja, 1993,139 min. - reżyseria i scenariusz: Peter Sehr - obsada: André Eisermann, Udo Samel, Jeremy Clyde, Katharina Thalbach - zdjęcia: Gernot Roll - muzyka: Nicos Mamangakis - producent: Andreas Meyer

Kolejnym filmem przedstawiającym losy "norymberskiego podrzutka" jest dzieło Petera Sehra. W historii Kaspara Hausera reżysera interesuje nie tyle jej aspekt filozoficzny czy pedagogiczny - jak jest to w przypadku Wernera Herzoga - co kryminalny. W swoim dramacie Peter Sehr podąża za hipotezą, która łączyła znalezionego chłopca z rodziną Wielkiego Księcia Badenii Karola. Jest on tragiczną ofiarą dworskich spisków i politycznych intryg, inspirowanych żądzą zdobycia władzy za wszelką cenę.



Morderstwo Kaspara Hausera - Mordfall Kaspar Hauser

13.03.2007, godz. 20.00
Dom Norymberski / Klub Lokator
Kraków, ul. Krakowska 27

Niemcy, 45 min .- reżyseria: Gabriele Wengler - kamera: Hans Jakobi, Volker Tittel - muzyka: Martin Stock - obsada: Florian Stetter- produkcja: CALIGARI Film GmbH

Dokument odkrywa nowe fakty dotyczące pochodzenia Kaspara Hausera. Z inicjatywy reżyserki Gabriele Wengler, producenci filmu, firma CALIGARI Film GmbH oraz stacja telewizyjna ZDF zlecają ponowne przeprowadzenie badań DNA, w celu ustalenia tożsamości Kaspara Hausera. Wyniki przeprowadzonej analizy genów, pod kierunkiem profesora medycyny sądowej Uniwersytetu w Münster - Bernda Brinkmanna, okazały się sensacyjne. Podważają one wcześniejsze wyniki badań krwi, które opublikowano w magazynie Der Spiegel w 1996 roku. Nowo odkryty ślad prowadzi do badeńskiej rodziny książęcej.

 

ORGANIZATORZY PROJEKTU:
Dom Norymberski
Urząd Miasta Norymbergi

PARTNERZY:
Instytut Goethego
Klub Lokator
Klub Alchemia